Είναι τα φίδια χρήσιμα στο περιβάλλον;

Τα φίδια έχουν σημαντικό ρόλο στο φυσικό και ανθρώπινο περιβάλλον καθώς με τη διατροφή τους ελέγχουν τους πληθυσμούς των τρωκτικών και των εντόμων, προστατεύοντας τη δημόσια υγεία από ασθένειες που μεταδίδουν τα τρωκτικά και τα έντομα. Συμβάλλουν επίσης στην διατήρηση της βιοποικιλότητας καθώς στην τροφική αλυσίδα τα συναντούμε είτε ως θηρευτές καταναλώνοντας πλήθος θηραμάτων είτε ως θηράματα για σπάνια πτηνά και θηλαστικά.

Ποια χαρακτηριστικά έχουν τα φίδια;

• Τα φίδια ζουν 4-5 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων καταναλώνουν εκατοντάδες τρωκτικά, συνεισφέροντας τα μέγιστα στον έλεγχο των πληθυσμών τους. Τρέφονται στήνοντας ενέδρες στα θηράματά τους. Το ενδιαίτημά τους αποτελούν τρωκτικά, μικρά θηλαστικά και πτηνά, αμφίβια, σαύρες, σαλιγκάρια, έντομα.
• Είναι ζώα εκτόθερμα. Χρειάζονται την θερμοκρασία του εδάφους και του ήλιου για να ρυθμίσουν τη θερμοκρασία του σώματός τους.
• Δεν έχουν ακοή αλλά αντιλαμβάνονται πολύ καλά τις δονήσεις.
• Εκτός από κάποιες εξαιρέσεις δεν έχουν ούτε καλή όραση, ουσιαστικά βλέπουν σχήματα και αντιλαμβάνονται τις κινήσεις.
• Αντιλαμβάνονται τις αλλαγές της θερμότητας στο περιβάλλον μέσω αισθητήριου οργάνου που διαθέτουν.
• Χρησιμοποιούν τη διχαλωτή τους γλώσσα για την αίσθηση της υγρασίας και της γεύσης.
• Τα φίδια δεν διαθέτουν εξελιγμένη αντίληψη λόγω του μικρού εγκεφάλου που διαθέτουν. Λειτουργούν ενστικτωδώς.
• Οι οχιές ξεχωρίζουν από την κάθετη σχισμή (κόρη) που έχουν στα μάτια τους.
• Το δάγκωμα από οχιά είναι επώδυνο και μπορεί να αποβεί θανατηφόρο εάν δεν υπάρξει ιατρική αντιμετώπιση. Διαβάστε τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση δαγκώματος από φίδι.

Ποια είναι τα δηλητηριώδη φίδια της Ελλάδας;

Από τα δεκάδες είδη φιδιών που μπορεί να συναντήσει κανείς στην Ελλάδα μόνο 7 είδη είναι δηλητηριώδη και συμπεριλαμβάνονται σε δύο οικογένειες, την Viperidae (Έχιδνίδες ή Οχιές) και την Colubridae (Κολουβρίδες). Το δηλητήριο εκχέεται από ένα ζεύγος δοντιών το οποίο μπορεί να βρίσκεται στο πρόσθιο (προσθιόγλυφα φίδια) ή το οπίσθιο (οπισθόγλυφα φίδια) μέρος της σιαγόνας. Οι Οχιές είναι αρκετά πιο επικίνδυνες από τις Κολουβρίδες για δύο λόγους:

1. Είναι προσθιόγλυφα φίδια, άρα κατά το δάγκωμα τα δηλητηριώδη δόντια μπορούν πολύ ευκολότερα να φτάσουν το θύμα σε σχέση με τις κολουβρίδες οι οποίες φέρουν τα δηλητηριώδη δόντια στο πίσω μέρος της σιαγόνας.
2. Το δηλητήριο που φέρουν είναι αρκετά πιο ισχυρό σε σχέση με των Κολουβρίδων.

Οχιές

Vipera ammodytes. Κοιν. Οχιά

Είναι ενδημικό είδος της Ν. Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής.  Φέρει χαρακτηριστική κερατοειδή απόφυση στην κεφαλή. Η κεφαλή είναι τριγωνική, το σώμα έχει σχηματισμούς ζιγκ-ζαγκ που μπορεί να ποικίλουν σε χρώματα. Φτάνει τα 95 εκ. μήκος. Το δηλητήριό της είναι αρκετά τοξικό.

Το θηλυκό γεννάει μία φορά ανά έτος 15 ζωντανά ως ζωοτόκο είδος. Εντοπίζεται και σε δέντρα όντας επίσης επικίνδυνο για δάγκωμα. Αν αντιληφθεί την παρουσία ανθρώπων δεν επιτίθεται άμεσα. Το αντίθετο συμβαίνει μόνο αν αισθανθεί απειλή (πχ σε απόπειρα πιασίματος ή επίθεσης με πέτρα). Ωστόσο και σε αυτή τη πρώτη περίπτωση προειδοποιεί πριν την επίθεση φουσκώνοντας τα μάγουλά του και σφυρίζοντας, ενώ παράλληλα απομακρύνεται ελαφρώς και έπειτα επιτίθεται αστραπιαία. Όσον αφορά τη δεύτερη περίπτωση επιτίθεται αρχικά στην ίδια τη πέτρα ως αίτιο απειλής. Πρακτικά εάν γίνει αντιληπτή μια οχιά, ουσιαστικά απαιτείται μόνο η απομάκρυνσή μας προς την αντίθετη κατεύθυνση. Παρά την επικινδυνότητα για τον άνθρωπο, θεωρείται ωφέλιμο λόγω της διατροφής του με τρωκτικά.

Montivipera xanthina. Κοιν. Οθωμανική Οχιά

Ενδημικό της Μ. Ασίας, Μακεδονίας, Θράκης και ανατολικών νησιών του Αιγαίου.  Το μήκος της κυμαίνεται στα 70-95 εκ. Φέρει ανοιχτόχρωμο δέρμα.

Όπως όλες οι οχιές έτσι και αυτό το είδος αρέσκεται σε υγρά περιβάλλοντα όπως πάνω από την πηγή του νερού στη ποώδη βλάστηση που προτιμούν. Είναι ζωοτόκο είδος και δεν επιτίθεται χωρίς πρόκληση. Εάν εντοπιστεί σε οικιακούς χώρους σαν αυτοσχέδια μέθοδος απαλλαγής μπορεί να εφαρμοστεί η προσθήκη μερικών υφασμάτων εντός βάζων, έπειτα η ύγρανσή τους με νερό και η τοποθέτησή τους σε διάφορα μέρη της οικίας. Αυτή η πρακτική λειτουργεί ως αυτοσχέδια παγίδα καθώς η οθωμανική οχιά θα εισέλθει μέσα στα βάζα προσελκυσμένη από την υγρασία.

Macrovipera schweizeri. Κοιν. Κόκκινη οχιά της Μήλου

Το μήκος της κυμαίνεται στα 50-70 εκ. αλλά μπορεί να φτάσει και τα 98 εκ. Είναι ενδημικό της Ελλάδας και συγκεκριμένα απαντάται σε νησιά των Κυκλάδων, όπως η Μήλος, η Σίφνος, η Κίμωλος. Είναι το μοναδικό ωοτόκο είδος Οχιάς στην Ελλάδα. Κατατάσσεται στα πλέον απειλούμενα υπό εξαφάνιση είδη.

Είναι αυστηρώς προστατευόμενο είδος με εναπομείναντα πληθυσμό κάποιων χιλιάδων.

Vipera ursinii. Κοιν. Νανόχεντρα

Είδος Οχιάς με παγκόσμια γεωγραφική εξάπλωση. Έχει μήκος περί τα 50 εκ. Έχει σκούρα ζιγκ-ζαγκ σχέδια στο σώμα. Το δηλητήριό της είναι σχετικά ασθενές.

Συναντάται σε ορεινά μέρη κυρίως στη βόρεια Ελλάδα και είναι ζωοτόκο είδος.

Vipera berus. Κοιν. Αστρίτης

Απαντάται σε ορεινές περιοχές της Ελλάδας. Το μήκος του φτάνει τα 65 εκ. Έχει διάφορους χρωματισμούς και σχήματα. Το δηλητήριό του είναι σχετικά ισχυρό.

Κολουβρίδες

Malpolon insignitus κοιν. Σαπίτης

Βρίσκεται στη λεκάνη της Μεσογείου. Είναι μεγάλο φίδι, με περίπου 200 εκ. μήκος. Συνηθισμένο φίδι στο ύπαιθρο της Ελλάδας. Είναι σχετικά ακίνδυνο είδος για τον άνθρωπο, λόγω της χαμηλής τοξικότητας του δηλητηρίου και της θέσης των δηλητηριωδών δοντιών.

Telescopus fallax κοιν. Αγιόφιδο

Είναι ενδημικό των Βαλκανίων. Έχει μήκος κοντά στα 90 εκ. Είναι δηλητηριώδες αλλά δεν αποτελεί κίνδυνο για τον άνθρωπο. Χρησιμοποιείται σε θρησκευτικές παραδόσεις.

 

Elaphe quatuorlineata κοιν. Λαφιάτης ή Ελαφίτης

Μη δηλητηριώδες. Με μήκος έως 260εκ περίπου είναι το μεγαλύτερο είδος φιδιού στην Ελλάδα. Τρέφεται με μικρά θηλαστικά, πτηνά, αμφίβια και αυγά. Είναι επιδέξιος κολυμβητής και δαγκώνει εάν ενοχληθεί.

 

Hierophis gemonensis κοιν. Δενδρογαλιά

Μη δηλητηριώδες. Φθάνει έως 120εκ. και έχει χρώμα λαδί με μαύρα στίγματα στη ράχη και λευκή κοιλιά. Τρέφεται με μικρά ερπετά, θηλαστικά και πτηνά. Εάν ενοχληθεί δαγκώνει. Εμφανίζεται κυρίως φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες.

 

Platyceps najadum κοιν. Σαΐτα

Έχει μήκος έως 135εκ. Είναι ημερόβιο, πολύ γρήγορο, νευρικό και τινάζεται σε μεγάλες αποστάσεις. Τρέφεται κυρίως με μικρές σαύρες και έντομα. Είναι πολύ καλός αναρριχητής. Είναι εντελώς ακίνδυνο.

 

Αντιμετώπιση φιδιών από τη Radical Pest Control τιμή

Πολλά από τα είδη φιδιών απειλούνται σήμερα με εξαφάνιση κάτι που αν συμβεί θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στο οικοσύστημα. Έτσι έχουν θεσπιστεί νόμοι που απαγορεύουν τη θανάτωση των φιδιών. Επιτρέπεται μόνο η απώθηση από τους κατοικημένους χώρους.

Η καλύτερη προστασία από τα φίδια είναι η δημιουργία ενός αφιλόξενου για αυτά περιβάλλοντος. Η Radical συνιστά στους πελάτες που αντιμετωπίζουν προβλήματα με επισκέψεις φιδιών προληπτικά μέτρα αλλά και μέτρα ασφαλούς απομάκρυνσης απ’ το χώρο τα οποία περιλαμβάνουν:

• Έγκαιρες και ανά τακτά διαστήματα εφαρμογές απεντομώσεων και μυοκτονιών κατά την περίοδο άνοιξης και καλοκαιριού από τη Radical Pest Control. Οι εφαρμογές εστιάζονται στον κήπο και τον περιβάλλοντα χώρο του κτίσματος. Η απεντόμωση απαλλάσσει το χώρο μας από τα έντομα τα οποία αποτελούν τροφή για τα τρωκτικά και η μυοκτονία εξολοθρεύει τα τρωκτικά που αποτελούν πηγή τροφής για τα φίδια. Επιπλέον τα εντομοκτόνα έχουν μια απωθητική δράση στα φίδια.
• Τοποθέτηση απωθητικών σκευασμάτων και παγίδων από τη Radical Pest Control. Η επιλογή των σκευασμάτων και ο τρόπος χρήσης τους καθορίζεται μετά από επίσκεψη του επιστημονικού υπεύθυνου. Η χρήση παγίδων αποσκοπεί στην παγίδευση και ασφαλή απομάκρυνση φιδιού που έχει εισέλθει στο χώρο.
• Κηπουρικές εργασίες και περιποίηση του περιβάλλοντα χώρου. Η χορτοκοπή, η περισυλλογή κλαδιών, κούτσουρων, μπάζων, η κοπή της βάσης των θάμνων και η καταστροφή οποιασδήποτε κρυψώνας αποτελούν πολύ σημαντικά μέτρα για τη δημιουργία ενός αφιλόξενου περιβάλλοντος για τα φίδια.
• Σφράγισμα των εισόδων. Είναι σημαντικό να μην υπάρχουν σχισμές και ανοίγματα από τα οποία μπορούν να περάσουν φίδια σε ένα χώρο. Συνίσταται το φράξιμο οπών εισόδων του σπιτιού, αποθηκών, γκαράζ, υπογείου. Σημαντικό επίσης είναι να μην μένουν ανοιχτές οι πόρτες για μεγάλο χρονικό διάτημα.